Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından Türkiye’de ikinci kere düzenlenen ‘Uluslararası 2.Yeni Plastik İktisadı Konferansı’nda plastik atık azaltılması masaya yatırıldı
Markaların Maksadı : Yeni Plastik İktisadı Dönüşümünü Hızlandırmak İçin işbirlikleri
Sürdürülebilirlik Akademisi tarafından Türkiye’de ikinci kere düzenlenen Memleketler arası Yeni Plastik İktisadı Konferansı “Döngüsel İktisada Doğru” temasında ağır ve öğrenici içerikle gerçekleşti. Özel bölümden kamuya, akademiden sivil toplum kuruluşlarına kadar değişimde kilit rol oynayan tüm paydaşların ağır iştiraki ile “Her şeyi yine tasarlayabilseydiniz?” sorusuna yanıt aradı. Tüm paydaşların döngüsel iktisat vizyonu ile bir ortaya geldiği konferansta plastik iktisadının dönüştürülmesi tüm taraflarıyla ele alındı.
Türkiye’de ikinci sefer döngüsel ekonomiyi derinlemesine ele alarak, ‘plastik kirliliğinin yaşanmadığı bir dünyanın mümkün olup olmadığına değil, bunu gerçekleştirmek ve sorumlu üretim-tüketim için birlikte neler yapılabileceğine odaklanan Yeni Plastik İktisadı Konferansı ‘Döngüsel İktisada Doğru’ alt başlığıyla 23 Şubat’ta çevrimiçi olarak gerçekleşti. Yurtdışından da pek çok değerli konuşmacının katıldığı konferansta, iştirakçiler döngüsel iktisada gerçek süratle ilerlerken plastik atıklar, plastiğin dönüştürülmesi, geri kazanımı, döngüye kazandırılması konusunda tecrübelerini paylaştılar.
2023 Unilever için dönüşüm yılı: Depozito iade sistemiyle iktisada yılda 1,4 milyar TL katkı
Unilever NAMETRUB Dış İlgiler ve Kurumsal İrtibat Yöneticisi ve İdare Heyeti Üyesi Ebru Şenel Erim, Unilever olarak ‘daha az plastik, daha düzgün plastik ve sıfır plastik’ yaklaşımıyla Türkiye’de plastik kullanımını azaltmak için, geliştirdikleri modelde plastiğin ekonomik bedeli üzerinde durduklarını açıkladı. Ebru Şenel Erim, lineer modelden döngüsel amaca geçmenin ehemmiyetini vurgulayarak Unilever olarak plastik atıkları azaltmak için gerçekleştirdikleri inovatif uygulamalarından örnekler verdi. “Daha az plastik başlığı için konsantre eserlerimizin ambalajlarında 25 daha az plastik kullanıyoruz. Daha düzgün plastik başlığında ise geri dönüştürülmüş şişelerimiz kıymetli bir adım. Sıfır plastik de ise bunlardan bir adım ötesi cama geçilmesi ve tüketim sonrası geri dönüştürülmüş plastik…Cifkaparlarla topladığımız plastiklerden ürettiğimiz eserleri buna uygun bir örnek.” Ambalajlarda kullanılan geri dönüştürülen plastik oranı 93 olduğunu belirten Ebru Şenel Erim, ülkemizdeki PCR alt yapısını desteklediklerini de belirtti. Döngüsel iktisada geçişte iş birliklerinin, tüketici şuurunu ve geri dönüşüm alt yapısının bir sac ayağı oluşturduğunu vurgulayan Ebru Şenel Erim, 2023’ün de dönüşüm yılı olacağını söyledi. Ebru Şenel Erim, “Dönüşüm yılı olarak ilan ettiğimiz 2023’ün iki ana hedefi var. Birincisi sıfır atık gayeleri için ulusal döngüsel İktisat Hareket Planı; ikincisi de depozito iade sistemiyle iktisada yılda 1,4 milyar TL katkı. Ayrıyeten Unilever olarak Plastik Taahhütleri Raporu imzaladık. Gaye 43 bin ton plastik atık azaltımı” dedi.
Pepsico Türkiye 2025’te tüm portföyünü 100 geri dönüştürmeyi hedefliyor
Pepsico Türkiye, İçecek Kategorisi Pazarlama Yöneticisi Aslı Başkan, Editmedya Kurucusu Cüneyt Toros’un sorularını yanıtlayarak sürdürülebilir bir gelecek için olumlu bir vizyon sundu. Pepsico’nun sürdürülebilirlik alanında dünyanın önde gelen şirketlerinden biri olduğunu belirten Lider “Bu vizyonu ilerletme konusunda kıymetli bir oyuncusuyuz. Bildiğiniz üzere alt başlıklarını ‘Pozitif tarım, olumlu bedel zinciri, müspet seçenekler’ olarak gruplandırdığımız ‘Pozitif sürdürülebilir bir besin sistemi’ oluşturduk. Böylelikle uçtan uca bir değişim oluşturmak istiyoruz” diyerek kelamlarına şöyle devam etti.
“Küresel operasyonlarımızda porsiyon başına geri dönüştürülmemiş plastiği 50 azaltmayı, şişelerimiz de 100 geri dönüştürmeyi hedefliyoruz. Gazlı içecek eser kategorisinde, 1 lt’lik pet şişelerimizin 100’ü geri dönüşümden üretiliyor. Bu manada Türkiye’de birinci firmayız. Önümüzdeki periyotta de bu çalışmaları hızlandırarak 2025’te Pepsico olarak tüm portföyümüzde 100 geri dönüştürmeyi hedefliyoruz. Bütün bunların yanı sıra farkındalığı yaratmak da çok kıymetli. ÇEVKO ve TSYD ile iş birliği yaparak genç atletlerimize geri dönüşüm eğitimleri verdik ve 2 bin 500 kg pet topladık. Katılan atletlere geri dönüşüm iplikleriyle ürettiğimiz formalar verdik.”
Plastik atıkların ekonomik döngüye kazandırılmasının da altını çizen Aslı Başkan, bu hususta iş, kamu ve bireyler olarak birinci adımın bu vizyonu benimsemekle başlayacağını vurguladı. “Kullanım sonucunda atıkları geri dönüştürmek ve iktisadın içinde tutmak gerekiyor. Ambalaj döngüsünde ambalajların atık olmaması üzere bir amacımız var. Kullandığımız tüm paketlerin döngüsel iktisada girmesi Pepsico olarak gayemiz. Fosil yakıt bazlı kaynakları araştırıyoruz, 100 dönüştürülebilir kağıt şişesini oluşturmaya çalışıyoruz.”
David Newman: “Aslında işe döngüselden evvel tüketimimizi azaltarak başlamalıyız”
Washington DC’den konferansa katılan BBIA Genel Müdürü ve birebir vakitte sürdürülebilir ambalaj dönüşümünde öncü etraf aktivisti David Newman, “Sürdürülebilirliğin Algısı” başlıklı ufuk açıcı bir sunum gerçekleştirdi. Günümüzde her şeyin yolunda gittiğini söylemenin sıkıntı olduğunu belirterek kelamlarına başlayan Newman, atıklardan kaynaklanan kirliliğin arttığını vurguladı ve bilhassa toprağın kirlenmesinden çok kaygılı olduğunu söyledi: “Çünkü besinin 95’i topraktan geliyor. Besin atığı ve kaybı çok yüksek. Tıpkı vakitte toprak erozyonu da kıymetli bir sorun. Bu gidişle 9 milyon insanı topraksız besleyebilmek çok sıkıntı olacak. Bunun yanı sıra ırmaklar ve su kaynakları üzerinde yapılan tartışmalardan suların azaldığını da görüyoruz. Fakat büsbütün umutsuz da değilim.” 2050’de sera gazı emisyonunu sıfıra indirileceğini hatırlatan Newman “Ama başaracağımızı zannetmiyorum. İklim değişikliğini de göz önüne alarak mutabakatlara bu bahiste yeni unsurlar eklenebilecek mi? Besin atıklarını da 2030 yılında 50 azaltmak istiyoruz bu atıkları işleyebilirsek lakin o vakit sürdürülebilir olacak. Aslında döngüselden evvel tüketimimizi azaltarak başlamalıyız işe. Bu kolay değil lakin toplumsal olarak atığı azaltmamız lazım. Bu noktada tekrar kullanım modellerine bakabiliriz. Mesela evvelden şişelerden depozito alınırdı. Neden artık bu türlü yapmıyoruz? Böylelikle onları geri dönüşüme sokabiliriz. Artık, bu şişelerin fakat 14’ü geri dönüşüme sokulabiliyor
Alina Marm: “Döngüsel iktisatta bütüncül düşünmeliyiz”
Siegwerk ,Küresel Sürdürülebilirlik ve Döngüsel İktisat Lideri Alina Marm; Döngüsel iş modelleri ve daha yeşil kıymet zincirleri konusunda bir konuşma yaptı. Siegwerk’in iş stratejisinde döngüsel iktisadın yer aldığını belirten Marm, şirketlerin yeşil kıymet zincirinde kalmaları gerektiğinin altını çizdi. Marm “İklim değişikliğinde negatife tesirleri yönetmemiz lazım. Lakin artık olduğu üzere bu doğrusal hatta kaldığımız sürece maksada ulaşmayacağız. Döngüsel modele geçerek kullandığımız eserlerin tekrar kullanılması gerekiyor. Yeşil bedel zincirini takip edersek plastik atık kirliliğini minimuma indirebiliriz” dedi. Akdeniz etrafındaki ülkelerin bir plastik tuzağı olduğunu, plastik atıkların diğer bir yere gidemediklerini ve bu yüzden Akdeniz’de kaldıklarından kelam eden Marm “Okyanuslardaki plastik tesiri de geometrik olarak artıyor ve biyo çeşitliliği de kaybediyoruz. İş alanlarımızda paketleme sistemini gündemimize getirmek gerektiğini ve bu hususta geri dönüşümün, inovasyonun ve yatırımların devreye girmesi gerektiğini düşünüyorum. Yani döngüselde bütüncül düşünmeliyiz, zati işin en güç kısmı da bu. Farklı transferleri, farklı kıymetleri bir ortada düşünmek lazım. Kıymetli olan hem paydaşlarla iş birliği yapmak hem de sistemi bir bütün olarak düşünmek.”
Elif Global’de “Yaşam için sürdürülebilir ambalaj” Elif Küresel Sürdürülebilirlik ve İş Geliştirme Direktörü Dr. Betül Türel Erbay2030 yılına kadar karbon nötr ve geri dönüşüme uygun olarak üretim yapmaya kararlı olduklarını belirterek bu bağlamda “Yaşam için ambalaj” halindeki mottolarını “Yaşam için sürdürülebilir ambalaj” olarak değiştirdiklerini vurguladı. Dr. Betül Türel Erbay lineer iktisattan “azalt, dönüştür ve tekrar kullan” dediğimiz döngüsel iktisada dönmemiz gerektiğini söyleyerek “Plastik ambalajların geri dönüştürülebilir yahut kompostlanmış olması için tekrar kullanım modellerine geçmemiz lazım. Bunun için de birinci evrede bakış açımızı ve bununla bir arada eser ve iş modellerimizi değiştirmeliyiz. Bütün problem aslında kaynak verimliliği ve geri dönüşüm ve iş planında yenilenemeyen kaynakların kullanımını azaltmakla ilgili. Bizim iş planımızın 91’lik kısmı geri dönüştürülen yapılardan oluşuyor. Emelimiz daha saf gereç kullanmak” diyerek döngüsel iktisat çerçevesinde çapraz biçimde çalışmayı önerdi.
Döngüsel iktisada geçişte global kararlılık
Ellen Macarthur Vakfı’ndan New Plastic Economy Analisti Mael Arribas konferanstaki konuşmasına, döngüsel iktisada geçiş konusunda global kararlılığın çok kıymetli olduğunu belirterek kelamlarına başladı. Ellen Macarthur’da amaçlarının döngüsel iktisat modeline geçmek olduğunu belirten Arribas “İşe evvel plastiklerle başlayarak var olan sistemde bir değişiklik yapmak istedik. Şu anda plastiğin geleceğini yine tasarlıyoruz. Plastik paketlemede 78 milyon adet sisteme giriyor. Eserin kullanım ömrü sonunda 40’ı geri dönüşüme, 40’ı çöpe, 20’si de okyanuslara gidiyor. Geri dönüşümde bu 40’ın fakat 10’u geri dönüşüme 8’i diğer bir eser mesela saksıya dönüştürülüyor ve hakikaten de bir daha plastik pakete dönüşmüyor. Bu sistemi değiştirmek için gereksinimimiz olmayan plastikten kurtulmalıyız, komposta geçmeliyiz ve döngünün içine katarak sisteme kazandırmalıyız” dedi.
Arribas, Küresel Compact’te bu mevzuda pek çok imza bulunduğunu ve 2025’te plastik azaltımı konusunda global kararlılık gayelerini de şöyle sıraladı: Sanayi tarafından benimsenmesi, tek kullanımlık eserleri tekrar kullanmaya dönüştürmek, eserlerin kompost edilebilir olması, geri dönüşüme dair bir içerik belirlemek, tam plastik azaltma gayesine erişmek. Arribas “Küresel kararlılığa imza atanlar endüstrinin 20’si. Bu ne kadar artarsa o vakit ilerleme sağlayabiliriz. Bu bahiste çok daha fazlasını hedefliyoruz. Ancak uygun olan çok sayıda işletme ve ülkenin kürsel mutabakata imza atmak istemesi” dedi.
Atık Sadece Boşa Harcadığımızda Atıktır
Priestman Goode Strateji Yönetici Yardımcısı Jo Rowan ve Orhan Irmak Tasarım’ın Yaratıcı Direktörü Dr. Orhan Irmak “Atık Sadece Boşa Harcadığımızda Atıktır” başlıklı birer sunum gerçekleştirdiler. Jo Rowan 5 milyon ton plastiğin okyanusları kirlettiği gerçeğini gözlere önüne sererek başladığı konuşmasında ürünlerin döngüsel dizaynının hayati bir kıymete sahip olduğunu vurguladı.
Rowan “İyi bir tasarım beşerler ve gelecek için yapılır ve Priestman Goode olarak ideolojimiz yeşil dizaynda her küçük katkının değerli olduğudur” diyerek sunumunu bitirdi.
Dr. Orhan Irmak ise “Ambalaj yalnızca bir materyale indirgenemeyecek kadar fazla katmanlı bir iş. Lineer bakış açısıyla çözmek kolay değil. Sorunu yalnızca materyalin kendisinde görmek ve değiştirince sorunun çözüleceğini düşünmek sığ bir bakış açısıdır. Eserin kendisini sergilemesini, lojistiğini her şeyi göz önünde tutmak lazım. Biz ‘5 sene sonra nasıl bir esere sahip olalım ki daha az ambalajlı olsun’ konusuna odaklanarak tasarımlarımızı yapıyoruz” dedi.
İyilik için kirlenmek güzeldir
Unilever Konut Bakım Pazarlama Yöneticisi Mine Mavi Arıkan konferansta katıldığı panelde, mevzuyu tüketici nezdinde kıymetlendirerek, tüketiciye hem performans hem fiyatı düzgün eserler tasarlayarak ulaşmaya çalıştıklarını söyledi. Mine Mavi Arıkan şu görüşleri paylaştı: “Formülleri tekrar kıymetlendirerek tekrar tasarladık. Plastik ya da sentetik içerikler yerine farklı unsurlar ve tabiatta çözünür malzemeler kullandık. Hakikat esere yönlendirmek, hakikat inovasyonlar markaların en çok gereksinimi olan husus. İkincisi ise erişim ve bu erişimi hakikat kullanabilmek. Kirlenmek hoştur halindeki sloganımızı bu devirde ‘İyilik için kirlenmek hoştur diye değiştirdik. Çocukları bilinçlendirmek çok değerli ve bu mevzuyu hassas bir halde ele alıyoruz. Tabiatın değerini bilmeleri için dışarıya teşvik ediyoruz. Geri dönüşüm yapılan bir dünya nasıl olur dedik ve çocuklar bir enstalasyon yaptık. Bile yerine geçen geri dönüşümlü plastik ambalajla Oyuncak Müzesi’ne gidiyorlar. Bu da çocukları bilinçlendirmek için çok hoş bir proje. Özcesi Beşerler için direkt karı ortaya koymalıyız halinde düşünerek projelerimizi üretiyoruz.”
Enerjisa 890 bin ton karbon emisyonu önledi, 115 bin güç verimliliği sağladı
Enerjisa Dağıtık Üretim ve Elektromobilite Küme Müdürü, Mustafa Daldal konferansta katıldığı panelde şunları söyledi: “Sürdürebilirlik artık iklim kriziyle çabada temel öge. Bu, dallar üzeri bir gereklilik. Enerjisa olarak ‘İşimin Enerjisi’ programını inşa ettik. Bu program yenilenebilir tesislerinin heyetimi, yeşil güç sertifikasyonu, elektrikli şarj istasyonları üzere işlerin yer aldığı oluşumun çatısı. Bu programı oluşturmamızın nedeni dünyada konseptin değişiyor olması. Artık hem tüketen hem de üreten ögeleri bir ortaya getiren durumlar kelam konusu var. Biz de yenilenebilir güç suramı tahlillerimizi sunuyoruz. Bu santrallerle hem güç üretirken birebir vakitte da tüketiliyor. Bu bir sanayi kuruluşu da olabilir, hastane de olabilir, fabrika da olabilir. Hedefimiz tüketimi de en verimli hale getirmek. İklimlendirme, aydınlatma alanlarında da verimlilik sağlamaya çalışıyoruz.” Daldal 2021 yılında yenilenebilir güç santralleri konusunda çalışmalar yaptıklarını vurguladı. Daldal Adana’da da raylı sistemlerde güneş gücü sitemi kurduklarını belirterek işin verimlilik tarafında da basketbol salonu verimli projesi yaptıklarını böylelikle karbon emisyonunun 60 düştüğünü söyledi. Daldal yaptıkları çalışmalarla 890 bin ton karbon emisyonu önlediklerini ve 115 bin ton da güç verimliliği sağladıklarını kelamlarına ekledi.
World Economic Forum Global Plastik Hareket Paydaşlığı Yönetici Kristin Hughes, döngüsel plastik iktisadının hızlandırılması konusunda yaptıkları çalışmaları anlattı. Kurulalı şimdi 3 yıl olduğunu belirten Hughes, plastik atık ve kirlilik konusunu milletlerarası boyutta ele aldıklarını söyledi. Şu anda yalnızca pilot ülkeler Endenozya, Vietnam ve Gana’da çalışmalar yürüttüklerini fakat 2025 ‘te 25 ülkeyi desteklemek istediklerini belirten Hughes kelamlarına şöyle devam etti: “2019’dan bu yana strateji oluşturuyoruz.. Her şeyde olduğu üzere burada da iş, bağlantı kurmakla başlıyor. Global Plastik Hareket İştiraki olarak ulusal ve ulus altı (şehirler, belediyeler, eyaletler) seviyede bilgi toplayarak bunları hükümetlerle paylaşıyoruz ve buna nazaran yol haritası oluşturuyoruz. Bu bahisteki araştırmaları destekliyor ve fon oluşturuyoruz. Emelimiz yerelde sahiplenilen hareketleri destekleyerek plastik atık ve kirliliği konusunda ortak hareket etmek. Bu bahiste üç alanda ilerlemek çok değerli. Her şey öncelikle bu bahisteki siyasetlerden geçiyor. Plastik atık konusundaki siyasetlerde değişiklik yapmadan döngüsel iktisada geçiş olmaz. İkincisi inovasyon, yenilikçi teşebbüsleri, fkirleri devreye sokarak harekete geçirmeye çalışıyoruz. Üçüncüsü de davranış değişimi. Bu değişimleri döngüsel iktisada sokmak için davranışa dönüştürmemiz gerekiyor.”
Konferansın stratejik tahlil ortağı Unilever ,ana sponsorları Pepsi, Korozo ve Siegwerk ,platin sponsoru Elif Plastik, altın sponsoru EnerjiSA oldu.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
