İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından yürütülen “COVID-19 Periyodunda ve Sonrasında İnfodemiyle Mücadele” bahisli İnfodemi Eğitimi Projesinin son etabı olarak proje grubu tarafından kaleme alınan “İnfodemi ve Bilgi Düzensizlikleri: Kavramlar, Nedenler ve Çözümler” başlıklı açık erişim kitap kamuoyuna tanıtıldı. Toplantıda konuk konuşmacılarla birlikte infodemi ve bilgi düzensizlikleri bağlamında yeni mevzu ve gelişmeler değerlendirildi
İstanbul Bilgi Üniversitesi Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından Karadeniz İşbirliği Fonu dayanağıyla yürütülen “İnfodemi Eğitimi” başlıklı projenin son kademesi olarak proje grubu tarafından kaleme alınan İnfodemi ve Bilgi Düzensizlikleri: Kavramlar, Nedenler ve Çözümler başlıklı kitap basılı ve çevrimiçi açık erişim kaynak olarak okuyucuyla buluştu. Çevrimiçi okuma özelliği ile açık dersler, görüntüler, sinema, belgesel ve kaynakça tekliflerine temaslarla zenginleştirilen kitap; okurlar, eğitmenler ve alanda yürütülen ilgili tüm çalışmalar için epey kapsamlı bir temel kaynak olmayı hedefliyor.
Kitap, evvelki gün düzenlenen çevrimiçi aktiflikle kamuoyuna tanıtıldı. Bağlantı Akademisyeni Prof. Dr. Yasemin Giritli İnceoğlu, Muharrir ve Bağlantıcı Ümit Alan ve Teyit Yazı İşleri Sorumlusu Emre İlkan Saklıca’nın iştirakiyle düzenlenen panelde yeni toplumsal, siyasal örnekler ve Rusya-Ukrayna savaşıyla tanıklık edilen bilgi düzensizlikleri, dezenformasyon kampanyaları, nefret söylemi ve bu bağlamda dijital medyanın ve toplumsal medya platformlarının rolü ele alındı.
‘Hakikat sonrası çağın en kıymetli problemlerinden biri infodemi ve bilgi düzensizlikleri’
Kitap tanıtım etkinliğinde, İstanbul Bilgi Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Fakültesi Dekanı ve Göç Çalışmaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Prof. Dr. Pınar Uyan Semerci, İnfodemi ve Bilgi Düzensizlikleri: Kavramlar, Nedenler ve Tahliller kitabının çevrimiçi okunabilen açık erişim bir kitap olarak sunulmasının kıymetini vurguladı. Proje takımının TÜBİTAK dayanağıyla yürüttüğü bir başka çalışma olan “İnfodemi ile Faal Gayret için Bireylerin Yanlış Bilgi Karşısındaki Tavırlarının Belirleyicilerinin Araştırılması: COVID-19 Örneği” başlıklı araştırma ve bir çevrimiçi eğitim aracı olarak geliştirdikleri İnfodemi Eğitimi sonrasında kaleme alınan kitabın, hakikat sonrası çağda infodemiyle ve bilim tersliği çerçevesinde önemli bir sorun haline gelen bilgi düzensizlikleri ile gayrete kapsamlı bir katkı sunmayı hedeflediğini tabir etti.
‘İnfodemi ve bilgi düzensizlikleri çalışmalarında kıymetli bir ekosistem oluştu’
İnfodemi Eğitimi Proje Yürütücüsü ve İstanbul Bilgi Üniversitesi Memleketler arası Bağlar Kısım Lideri Prof. Dr. Emre Erdoğan, pandemiyle birlikte bilginin ehemmiyetinin arttığı son yıllarda, infodemi ve bilgi düzensizlikleri alanında çalışan akademisyenler, uzmanlar ve araştırmacılar ortasında birbirini destekleyen bir ekosistem oluştuğunu vurgularken bu alanda yürütülen eğitimlerin ve kaynakların açık erişim olarak kamuoyuyla paylaşılmasının kıymetine değindi.
İnfodemi Eğitimi Proje Koordinatörü Birnur Eyolcu Başlı, toplam yedi kısımdan oluşan İnfodemi ve Bilgi Düzensizlikleri: Kavramlar, Nedenler ve Tahliller kitabında yer alan husus başlıklarını aktararak, kitapta ayrıyeten infodemi ve bilgi düzensizliklerine karşı çaba ve müdahale tekliflerine yer verildiğini lisana getirdi. İnfodemi Eğitimi Proje Asistanı Şaban Çaytaş ise, dijital okuma tecrübesiyle kitapta yararlanılan tüm kaynaklara linkler aracılığıyla erişimin mümkün olduğuna değindi ve kitap içerisinde kısım başlıklarıyla ilgili çevrimiçi derslere referans verildiğini, okuma, sinema, belgesel, podcast üzere medya araçları ile okuma tecrübesinin zenginleştirildiğini vurguladı.
Kitap tanıtımı ve bilgilendirme sunumunun akabinde aktiflik, toplumsal medya platformları ve dijital medyada yayılan nefret telaffuzunun ele alınması; Rusya-Ukrayna savaşı üzere şimdiki bahisler, global gelişmeler üzerinden yanlış bilgilerin yayılımı ve platformların rolü; doğrulama kuruluşlarının bu alanda yürüttükleri çalışmalar ve tahlilleri hakkında değerlendirmeler ile devam etti.
‘Sosyal medyada nefret söylemi düşmanlığı tetiklerken kimilerimizi marjinalleştiriyor’
Prof. Dr. Yasemin Giritli İnceoğlu, toplumsal medyada yayılan nefret telaffuzunun düşmanlığı tetiklerken, kimilerimizi pasifize ederek çevrimiçi iştirakten uzak durmaya yönelttiğini tabir etti. Nefret telaffuzunun platformların algoritmaları için de sorun oluşturduğunu, belli ırklara, toplumsal cinsiyete, cinsel yönelimlere karşı ayrımcılığın algoritmalara dayalı biçimde öğrenildiğinin altını çizdi. Giritli İnceoğlu, çeşitli kümelerin ve bireylerin amatör yahut profesyonel biçimde ekonomik, politik ya da ferdî çıkarlar doğrultusunda şiddet söylemi üretiyor olmasını engellemek için harekete geçmek gerekliliğinin ehemmiyetini vurguladı.
‘İnfodemi ile çabada karşılaşılan bilgiye kuşkuyla yaklaşmak çok önemli’
Yazar ve bağlantıcı Ümit Alan, sosyal medya platformlarının bilgi yayılımında bilhassa son devirde sırf bir platform olmaktan çıkarak birebir vakitte sorumluluk sahibi aktörlere dönüşmelerinde iki örneğin turnusol kâğıdı misyonu gördüğünü; 2020 ABD Başkanlık seçimi ve 2022 Rusya-Ukrayna savaşı örneklerinde artık platformların tarafsızlığını kaybettiğini söz etti. Alan, toplumsal medyanın ödül sistemlerinin yanlış bilgilerin yayılımını tetiklediğini ve kutuplaşmayı artırdığını lisana getirerek bilgi düzensizlikleriyle gayrette en kıymetli basamağın suratı kesmek olduğuna, kullanıcıların paylaşım yapmadan evvel durup düşünmeye vakit ayırmaları gerektiğine dikkat çekti.
Teyit.org Yazı İşleri Sorumlusu Emre İlkan Saklıca, Teyit’in Rusya-Ukrayna savaşı öncesi ve devamında yayılan yanlış bilgilere karşı yürüttüğü çalışmaları aktardı. Savaş hakkında yaptıkları kuşkulu bilgi tahlillerinin yüzde 72’sinde kusurlu ilişkilendirme yanlış bilgi tipi ile karşılaştıklarını, yani eski savaş ve çatışma görselleri üzere içeriklerin Rusya-Ukrayna savaşına aitmiş üzere gösterilerek paylaşıma sokulduğu örneklere çok sık rastladıklarını tabir etti. Kriz devirlerinde karşılaşılan bilgilere karşı kaynakları denetim etmenin, hisleri karıştırmamanın ve kuşku duyulan bilgileri doğrulama platformları ile paylaşmanın kıymetini vurguladı.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
